Tarihi hesaplaşmaların ortasında, hayatla, vakitle, dostlukla ve aşkla hesaplaşanların kıssası ‘Oyunbozan’, bugünden düne sarsıcı bir bakış. Sıradan bir arkadaşlık anlatısından uzakta, “sakıncalı” tanışmalar, gidenin akabinde akmayan vakit, eksikliği tamamlanamayan boşlukta asılı kalan arkadaşlar, sancılı müsabakalar, nesil çatışmaları, suçluluk hissi; şiirler, müzikler, bildiriler ve sloganlarla dolu meydanlara çıkan sokaklar…
Sonraya bırakmanın da bir hikayesi olmalı şüphesiz, sonraya kalanların, uzaklara bakmanın. Cansever’in yazdığı üzere, “Varsın her şey sonraya kalsın / Sonraya, en sonraya.”
Nilüfer Benal’ın Temmuz 2024’te Edisyon Kitap tarafından yayınlanan romanı ‘Oyunbozan’, hepimizin bildiği, yaşadığı yahut duyduğu bir devri içeriden anlatan tarihi bir hafıza yeri olma niteliği taşıyor. Gidenin akabinde kalanlar, travmalarla, yıkıntılarla ve birinci heyecanlarla dolu birinci gençlik yıllarının unutulmaz ve sarsıcı anıları ortasında tekrar bulmaya ve tanımaya çalışıyor birbirini.
Zamana saklanmış, susmakla büyütülmüş acılardan bir ortaya getirdiği demeti, ağrılı bir zariflikle bırakıyor vaktin eşiğine Nilüfer Benal. Susmanın ağrısı herkese etki ediyor.
‘NEDEN OYUNBOZAN?’
Kişisel travmaların, toplumsal trajedilerin, sakıncalı bilinenlerin, görülmeyenlerin, söylenmeyenlerin hepsinin kapısı birebir sokağa açılıyor ‘Oyunbozan’da. Maden personelleri, öğrenciler, 1402’likler, direnenler, itirafçılar, “Manisalı Gençler”, katledilenler…
Roman karakterleri şimdi lise ve üniversite yıllarında şiirlerdeki ve müziklerdeki kadar naif, olduğundan daha güzel, özgür ve adil bir dünya hayalleri ile yürürken, 90’lı yıllar tüm acımasızlığı ve gerçekliğiyle yanı başımızda duruyor. Herkes bir kayıp fotoğrafı taşıyor cebinde, herkesin gizlisinde sorulmayı bekleyen bir soru var.
Oyunbozan, Nilüfer Benal, 214 syf., Edisyon Kitap, 2024. Gitmekle kalmanın birebir acıda ölümsüzleştiği dünya. Vakit, bir yandan bağıra çağıra kol gezenlerin, başka yandan sustuklarını kusanların vakti. Sevinci ve heyecanıyla daima çocuk kalan, ‘Oyunbozan’ Yeşim’den Zonguldak’ta söylenen kömürün türküsüyle gelen Pelin’e, bir dağın inancını taşıyan Reha’dan Hümeyra’ya, Erbil’, Serhan’a, hayal kırıklıklarının ve hoyrat günlerin mesken sahibi İstanbul. İkinci Yeni’nin gölgesinde kurulan sofralarda birçok anıya tanıklık eden Hatay Meyhanesi, bu eski dostların da seslerine, gülüşlerine tanıklık etmiş, Pelin ve Reha’nın hayatını allak bullak edecek yeni bir güne daha geceden altlık yapıyor. Her yudum bir soruyu beraberinde getirirken, her itiraf yün yumağına dönmüş geçmişin ipini birer birer çözüyor.
“İlkgençlik ne hoş bir çağdır değil mi Pelin? Bir romanın önsözü gibi…”
Bazı tanışıklıklar, kendi yerini birinci günden hazırlıyor. O denli ki ihtilaller ve devrimciler birbirlerini şimdi görmeden de tanır, diyebiliyoruz ‘Oyunbozan’ı okurken. Lakin bu tanışıklar yerini şüphesiz şiir üzere bir vedaya bırakır. Bir gidişin kaç kişiyi oyundan düşürebileceğini alıştıra alıştıra lakin çarpıcı bir gerçeklikle anlatıyor muharrir. Apansız gidişler, yerini orijinal birer merhabaya bırakıyor.
Geriye dönüp bakılınca hatırlanan ve okura anlatılan olay örgüsü ile birlikte roman, iki arkadaşın geçmişleri ve kendileriyle yüzleştiği bir gece olarak kurgulanmış. Benal’ın roman boyunca uyguladığı geri dönüş tekniği, kıssanın art planını doldurmakla birlikte yeni öykülere kapı aralıyor ve bu, ana kıssanın daima yeni bir akış kazanmasını sağlıyor. Şiir, çabucak her yerinde art çıkıyor kıssaya, ne vakit ismi anılsa koşup yetişen büyük kardeş, kadim bir dost üzere bekliyor müellifi.
‘Oyunbozan’da herkesin gözünün önünde, kapısının eşiğinde yaşanan kaotik ve puslu bir devrin bugünkü görünmezliğini, açıkça getirip önümüze koyuyor Nilüfer Benal. İçimizden, bizden “biri” olan bir dün üzere üstelik.
“Sonsuz ayrılık gelmeden
İlle de hakkımı helal ettiğim
O cânım arkadaşlara
O hoş insanlara…”