Sırbistan’ın batısındaki Lozniçe (Loznica) kentindeki lityum rezervlerinin İngiltere-Avustralya merkezli memleketler arası madencilik devi Rio Tinto tarafından çıkarılmasına ait proje, ülkede yine protestolara neden oldu.
Sırbistan hükümetinin haftalarca süren protestoların akabinde 2022’de askıya aldığı lityum madeni projesi, madencilik şirketi Rio Tinto’ya verilen ruhsatların iptal edilmesinin kanunlara ve anayasaya muhalif olduğuna ait mahkeme kararının akabinde tekrar ülke gündemine oturdu.
Çevreyi müdafaa derneklerinin Sırbistan hükümetine lityum ve bor madenlerinin aranması ile çıkarılmasına yönelik bir yasak kararı alması için tanıdığı 40 günlük mühletin sona ermesiyle birlikte başşehir Belgrad’da dev bir şov düzenlendi. Sırbistan’ın dört bir yanından göstericilerin dayanak verdiği protestoda “Kazmayacaksınız” yazılı tişört giyen iştirakçiler, “Maden olmayacak”, “Sırp köylü isyanı”, “Yeterince palavra dinledik”, “Artık mahpusa atılma vaktiniz geldi” yazılı pankartlar taşıdı.
DARBE TEŞEBBÜSÜ İDDİASI
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic dün yaptığı açıklamada, Moskova’dan Sırbistan hükümeti aleyhinde bir darbe teşebbüsüne ait istihbarat aldıklarını ve darbe teşebbüsünün lityum madeni aleyhindeki protesto şovlarıyla kontaklı olduğunu söyledi. Vucic, Rus kaynaklardan aldıkları istihbarata nazaran hükümeti devirmeye yönelik şiddetli kitlesel ayaklanma hazırlığı yapıldığını duyurdu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, haziran ayında yaptığı açıklamada Rio Tinto şirketi ve Avrupa Birliği’nin (AB) projenin çevresel standartlara bağlı kalacağı konusunda yeni garantiler sağladığını açıklamıştı. Vucic, tüm gerekli adımların atılması halinde madenin 2028’da çalışmaya başlayabileceğini ve bunun Sırbistan’ın yanı sıra tüm bölgenin dönüşümüne katkı sağlayacağını söylemişti. Sırbistan hükümeti, 19 Temmuz’da Avrupa Birliği ile bu ülkedeki madenlerden çıkarılan sürdürülebilir hammaddelerin kullanımına ait bir stratejik paydaşlık mutabakatı imzalamıştı.